مدرسه علمیه صدیقه طاهره انبار الوم

آیا جمله «یا اباصالح المهدی ادرکنی!‏» مأخذ حدیثی دارد؟

.
پاسخ: در زبان عربی «کُـنیه‏» را برای اشخاص به دو جهت نام گذاری می‏‌کنند:
.
۱- به لحاظ نام پسر یا دختر، بر فرض به امید آن که در آینده فرد مورد نظر، فرزندی پیدا کند که مثلا نام او را حَسن بگذارند، از ابتدای تولد یا پس از آن، به او اگر مرد باشد کُـنیه اَبالحَسن می‏‌دهند و اگر زن باشد کنیه اُم‌الحَسن.
.
۲- به لحاظ دارا بودن مقامی از کمالات، مثلا به فردی بخاطر بندگی زیاد اباعبدالله، یا برتری بسیار ابوالفضل و یا خوبی و نیکی فراوان، اباصالح می‏‌گویند.
.
با این توضیح یادآور می‏‌شویم که «اباصالح‏» از کُـنیه‏‌های آقا امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه) است و در میان عرب‏ زبانها و بادیه نشین‏‌ها بیش‏تر شهرت دارد، و در توسلات و استغاثه‏‌های خود، این نام را وسیله قرار می‏‌دهند. [۱]
.
آیت الله مکارم شیرازی در این باره می‌گوید:
اینکه به امام زمان (علیه‌السلام) اباصالح می‌گویند به سبب این نیست که فرزندی به نام صالح دارد؛ زیرا «اَب» در لغت عرب، تنها به معنای پدر نیست بلکه به معنای صاحب نیز هست، «اباصالح» یعنی کسی که صُلَحایی در اختیار دارد، و لقب اباصالح از آیه قرآن گرفته شده است: «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ؛» [۲]
.
محدث نوری می‏‌نویسد:
حمد بن محمد بن خالد برقی در کتاب محاسن از ابوبصیر آورده است که حضرت امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «هرگاه راه را گم کردی، ندا کن: یا اَباصالِح! یا اَباصالِح! ارشِدنا اِلی ألطَریق!» [۳]
.
و جمله ادرکنی (مرا دریاب) نیز سخن استغاثه کننده و فریاد کننده است.
نام‌ها و کنیه‌ها و القاب امام زمان (ارواحنافداه) را در کتب زیر می‌توانید جستجو کنید:

- بحارألانوار، محمد باقر مجلسی، ج ۵۱، ص ۲۸
- منتهی ألامال، شیخ عباس قمی، ج ۲، ص ۷۵۷
- نجم ألثاقب، محدث نوری، ص ۴۱
.
.
منابــع:
۱- نجم ألثاقب، ص ۴۵، نام پانزدهم
۲- سورة انبیاء، آیه ۱۰۵
۳- نجم ألثاقب ، ص ۵۷۲