وضعیت پلیس زن در ایران در گفتوگو با رییس پلیس زنان کشور
وضعیت پلیس زن در ایران در گفتوگو با رییس پلیس زنان کشور
گفتگو با دکتر فریبا شایگان؛ رییس دانشکده پلیس زن
شاید اولین تصویر ما از پلیس زن در ایران به سریال خواب و بیدار و جدال پلیس فعال و قدرتمند زن داستان با باند مواد مخدر و ناتاشا برگردد. خواب و بیدار این سؤال را در ذهن مردم ایجاد کرد که آیا پلیس زن در ایران وجود دارد و میتواند مانند پلیس زن سریال به درجه فرماندهی برسد؟
نیروی انتظامی ایران از سال 1378 در پاسخ به ضرورتهای ایجادشده، با پذیرش زنان در دانشکده پلیس به تربیت پلیس زن پرداخت. 15 سال پس از آغاز به کار پلیس زن در ایران، مهرخانه به سراغ دکتر فریبا شایگان رییس دانشکده پلیس زن (مجتمع آموزشي عالي کوثر نيروي انتظامي) رفته و با او درباره فعالیتهای پلیس زن ایران به گفتوگو نشسته است.
- درباره تاریخچه تشکیل پلیس زن و اینکه چرا نیروی انتظامی تصمیم گرفت پلیس زن را نیز وارد کادر خود کند، توضیحاتی بفرمایید.
قبل از انقلاب در سال 1345 پلیس زن در ایران آغاز به کار کرد و زنان آموزش میدیدند. البته، در بسیاری از موارد رعایت موازین شرعی صورت نمیگرفت و مثلاً آموزشها و کلاسهای مردان و زنان با هم مشترک بود یا بعضاً به صورت نمایشی از زنان استفاده میشد. از سوی دیگر، تعداد پلیس زن هم بسیار کم بود. بعد از انقلاب برای اصلاح این وضعیت، تغییراتی بهوجود آمد و تا سال 66 هم پلیس زن داشتیم، اما پوشش آنها و نوع مشاغلی که داشتند تغییر کرد.
مثلاً ما قبل از انقلاب پلیس زن را سر چهارراهها هم داشتیم، اما بعد از انقلاب هم به دلیل شرایط جسمانی و فیزیکی زنان و هم از این نظر که شخصیت یک خانم باید رعایت شود، این مسئله ضرورتی نداشت. بعد از انقلاب مسئولین به این نتیجه رسیدند که اصلاحاتی در خصوص حضور زنان در نیروی انتظامی انجام دهند، اما در مجلس تصویب شد که زنان در نیروهای مسلح حضور نداشته باشند؛ چون آن موقع در ارتش هم زنان حضور داشتند. این مسئله به نیروهای انتظامی تعمیم داده شد و گفته شد خانم افسر در نیروی انتظامی وجود نداشته باشد، اما در کادر اداری و بهداری میتوانستند حضور داشته باشند. در اینجا وقفهای بهوجود آمد؛ هرچند زنان کارهای اداری را انجام میدادند، اما ضرورت وجود زنان افسر در موارد ضروری احساس میشد.
با تصویب مجلس در سال 77 افسر زن در نیروی انتظامی جذب شد
به همین خاطر در سال 1377 نیروی انتظامی اصلاحیهای به مجلس فرستاد و مجلس تصویب کرد که نیروی انتظامی، افسر زن به صورت نظامی و انتظامی داشته باشد؛ لذا از طریق کنکور اعلام شد و اولین دوره پلیس زن با یونیفورم نظامی را از سال 1378 داشتیم، اما اصلاحاتی صورت گرفت و دستورالعملی آمد که مشخص میکرد این پلیس زن باید در چه قسمتهایی حضور داشته باشد. قرار شد زنان فقط برای رفع نیازهای زنان و کودکان و در مشاغلی که از بعد شرعی، روحی و روانی و فرهنگ اسلامی ایرانی ضرورت دارد، حضور داشته باشند. به همین دلیل حضور زنان در نیروی انتظامی محدود است و ما هیچوقت پلیس زن را سر چهارراهها نخواهیم دید یا اگر تصادفی شود، پلیس زنی نخواهد بود؛ چون ضرورتی ندارد جایی که مردان میتوانند این کارها را انجام دهند، زنان ورود پیدا کنند.
پلیسبودن شغلی مردانه است و با روحیات و ویژگیهای جسمی مردانه تعریف میشود. در تمام دنیا هم همینطور است و اگر زنان وارد میشوند، باید ویژگیهای خاصی داشته و در بخشهای خاصی باشند که بتوانند این شغل را انجام دهند.
از سال 78 قرار شد در دانشگاه علوم انتظامی امین یک دانشکده به پلیس زن اختصاص پیدا کند و به همین دلیل مجتمع آموزشی زنان پلیس کوثر تأسیس شد که همه آموزشها به زنان پلیس در اینجا داده میشود. بیشتر کادر اداری هم خانم هستند. برخی از آموزشها بدو ورود است که از طریق کنکور سراسری وارد میشوند و آموزش میبینند. در طول خدمت هم دورههای ترفیعی داریم و همانطور که مردان دورههای جدید آموزشی میبینند، زنان پلیس هم دورههای آموزش تکمیلی را طی میکنند.
تفاوت میان آموزش زنان و مردان پلیس
- چه تفاوتی بین آموزش پلیس مرد و پلیس زن؛ چه از لحاظ تئوری و چه از لحاظ عملی، وجود دارد؟
در تئوری تفاوتی وجود ندارد، اما برخی از واحدهای عملی برای مردان بیشتر از زنان است؛ مثلاً اردوگاههایی که میبرند یا زندگی در شرایط سخت و آموزشهایی مانند استفاده از سلاحهای سنگین برای مردان بسیار بیشتر و طولانیتر است، اما هیچوقت لازم نیست یک خانم پلیس آموزش مرزبانی ببیند؛ لذا زنان پلیس آموزش تیراندازی با سلاحهای مختلف را یاد میگیرند، اما آموزش سلاحهای سنگین را در حد آشنایی و به میزان کمی فرامیگیرند یا اردوگاههایشان محدودتر تعریف میشود.
ویژگیهایی که یک زن برای پذیرفتهشدن در دانشکده پلیس باید داشته باشد
- نحوه پذیرش دانشجویان پلیس زن چگونه است؟
پذیرش زنان و مردان از طریق کنکور سراسری انجام میشود. این رشته یک رشته نیمهمتمرکز است و معمولاً سه برابر ظرفیت داوطلبانی که این کد رشته را میزنند، پذیرش میشوند. سپس آزمونهای داخلی از آنها گرفته میشود و اگر از آن مراحل با موفقیت عبور کنند، پذیرش میشوند. علاوه بر حد نصابی که باید از طریق کنکور بهدست آورند، تست آمادگی جسمانی، تناسب قد و وزن، حداقل قد و حداقل سن، استانداردهای مشخصی دارد که در دفترچه کنکور هم نوشته میشود. مثلاً حداقل سن برای ورود به دانشکده پلیس 17 و حداکثر 25 سال است.
علاوه بر این، آزمونهای مختلفی مانند آزمونهای روانشناسی و آزمونهای بهداری برای سنجش سلامت روحی و جسمی متقاضیان گرفته میشود؛ چون آنها علاوه بر اینکه باید توانایی آموزش دیدن داشته باشند، در نیروی انتظامی استخدام خواهند شد. درواقع، از اولین روزی که در دانشکده پذیرفته میشوند، استخدام شده و آموزش آنها نیز جزو سنوات خدمتشان محسوب میشود.
زنان بیشتر در رسته انتظامی تحصیل میکنند
- در این دانشکده چه رشتههایی برای زنان وجود دارد؟
در دانشگاه نیروی انتظامی به رشته میگویند «رسته». در این دانشگاه رستههای مختلفی مانند مرزبانی، راهنمایی و رانندگی، آگاهی، انتظامی و غیره وجود دارد، اما برای زنان مثلاً رسته مرزبانی یا رستههای دیگری که مرتبط با زنان نیست، وجود ندارد. زنان بیشتر در رسته انتظامی که یک رسته مادر است و در حدی که نیاز باشد، در رستههای اطلاعات و آگاهی حضور دارند. زنان ابتدا دوره عمومی را میگذرانند و بعد از آن، با توجه به شرایط جسمی و… مشخص میکنند که دانشجویان در کدام رسته ادامه تحصیل بدهند. به این ترتیب، رستهبندی میشوند و باقی آموزشهایشان را در رسته خاص خودشان میبینند.
حوزههای فعالیت پلیس زن در ایران
- دستهبندی مشخصی وجود دارد که زنان پلیس فارغالتحصیل بیشتر در چه مشاغلی به کار گرفته میشوند؟
ما دستورالعملی داریم که در آن قید شده است زنان باید در چند شغل خاص باشند. یکی از این عرصهها مشاغل انتظامی است. مثلاً در فرودگاهها و مبادی ورودی و خروجی کشور، بازرسی گذرنامه، بازرسی بدنی، بازرسی وسایل، بدرقه متهم و بازدید از مکانهای مختص زنان، پلیس زن حضور دارد. مثلاً گزارش میرسد که در یک آرایشگاه یا مرکز زنانه دیگر کار خلافی انجام میشود، پلیس زن در اینجا وارد میشود یا اگر تجمعاتی میشود امنیت آن تجمعات با زنان پلیس است. همچنین، زنان پلیس در کلانتریها برای رسیدگی به شکایات زنان و مشاورهدادن به آنها حضور دارند.
- نحوه اعطای درجه به زنان پلیس چگونه است و چه تفاوتی با اعطای درجه به پلیس مرد دارد؟
در این زمینه بین زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد. چه مردان، چه زنان در بدو ورود متناسب با تحصیلی که میکنند، درجه مشخصی میگیرند. مثلاً اگر کاردانی باشد، میشود ستوان سه؛ کارشناسی، میشود ستوان دو؛ بعد هم هر چهار سال یکبار درجه میگیرند و تا درجه سرهنگی هم پیش میروند. بالاتر از این درجه در ناجا باید بنا به ویژگیهای خاصی باشد، مثلاً باید درجه سرتیپی از مقامهای بالاتر به فرد اعطا شود، اما زنان پلیس ما هنوز جوان هستند؛ بهطوریکه سال 82 اولین گروه پلیس زن فارغالتحصیل شدند و حالا خیلی جا دارند که به این مراحل برسند.
زنان 4 درصد از پلیس ایران را تشکیل میدهند
- آماری در خصوص تعداد پلیس زن در ایران وجود دارد؟
در کل دنیا تعداد محدودی پلیس زن وجود دارد، اما از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. مثلاً تنها 2 درصد از پلیسهای اسپانیا زن هستند، اما در برخی از کشورها که تفاوتی بین فعالیت پلیس زن و مرد وجود ندارد، تعداد پلیس زن به حدود 18 درصد هم میرسد. در همایشی که پلیسهای کشورهای دیگر به ایران آمده بودند و پلیس خانم هم بین آنها حضور داشت، وقتی میفهمیدند ما ازدواج کردهایم و بچه هم داریم، تعجب میکردند و میپرسیدند مگر پلیس میتواند زندگی خانوادگی به این شکل داشته باشد؟ در میان آنها تنها یک خانم پلیس ازدواج کرده بود و میگفت همسر من یک شهر دیگر و من شهر دیگری هستم و گاهی همدیگر را میبینیم.
در ایران پلیس زن متناسب با نیازی که زنان دارند، وجود دارد و ذکر میشود که 4 درصد از پلیس ما را زنان تشکیل میدهند. این تعداد تا به حال نیاز ما را برآورده کرده، اما ممکن است به دلیل نیازهای دیگر، مسئولین به این نتیجه برسند که تعداد را بیشتر یا کمتر کنند.
(در همین زمینه: پلیس زن در ایران؛ قبل و بعد از انقلاب/ 4 درصد پلیس ایران را زنان تشکیل میدهند)
استقبال دختران جوان از پلیسشدن
- استقبال دختران جوان از تحصیل در دانشکده پلیس چگونه است؟
استقبال بسیار زیاد است. اکثر خانمهای دانشجوی اینجا کسانی هستند که رتبههای بسیار خوبی آوردهاند و رشتههای دیگری قبول شده بودند. یکی از دانشجویان ما رتبه 42 کنکور سراسری را داشت و یک ترم در دانشگاه دیگری درس خواند، اما در ترم بهمن ماه به دانشکده ما آمد. هم به دلیل جدیدبودن رشته و هم به این دلیل که تحصیل در این دانشکده استخدام به دنبال دارد، خانمها با انگیزههای قوی به این دانشکده میآیند. تقریباً 94 درصد از پذیرفتهشدگان ما کسانی هستند که در دانشگاههای دیگر قبول شدند؛ یعنی از روی ناچاری به اینجا نیامدهاند. بقیه هم فقط همین رشته را انتخاب کردهاند؛ یعنی از ابتدا میگویند یا همین جا قبول میشویم یا سال دیگر دوباره شرکت میکنیم.
تسهیلات در نظر گرفتهشده برای آموزش پلیس زن در ایران
- آموزش پلیس زن در ایران و کشورهای دیگر چه تفاوتی با هم دارد؟
ما معمولاً دو سال یکبار در کنفرانس پلیس زن کشورهای اسلامی شرکت و در آنجا با زنان صحبت میکنیم و میبینیم که شرایط آنها متفاوت است. زنانی بودند که میگفتند ما باید یکسری آموزشهای خصوصی ببینیم و بعد استخدام شویم یا اینکه آموزشهایشان کوتاهمدت است. بعضی هم مانند ما آموزشهایشان دو ساله بود، اما ما امتیازات بیشتری داشتیم. مثلاً ما میگوییم خانم پلیس در دوره آموزشی باید گواهینامه رانندگی بگیرد و خودمان هزینه آموزش را به او میدهیم یا خودمان آموزشهای تکواندو، جودو و کاراته را به آنها ارایه میدهیم و کمربند میگیرند، اما در برخی کشورهای دیگر میگویند ما باید ابتدا مدرکمان را ارایه دهیم تا پلیس ما را جذب کند.
ما از ابتدا دروس مصوب وزارت علوم را به دانشجویان ارایه میدهیم. مثلاً دانشجویان در مقطع کاردانی 70 و در مقطع کارشناسی 134 واحد باید بگذرانند. علاوه بر این، باید حدود 20 تا 30 واحد نیز واحدهای خاصی مانند آموزش رانندگی، زبان، تیراندازی، دفاع شخصی و آمادگی جسمانی را بگذرانند. تمام این خدمات به اضافه خدمات خوابگاهی، پوشاک، غذا و لباس برای دانشجویان ما رایگان است، اما در کشورهای دیگر بعضاً این آموزشها رایگان نبود.
سال قبل در کنفرانس پلیس زن بینالمللی شرکت کرده بودیم. شعار این همایش «پلیس زن، پاسخگوی زنان و کودکان» بود. یعنی آنها الان به این نتیجه رسیدهاند که پلیس زن باید پاسخگوی این اقشار باشد؛ درحالیکه ما از بدو تأسیس پلیس زن بعد از انقلاب اسلامی این هدف را داشتیم و با همین هدف ساختار را چیدیم و آموزشها را ارایه دادیم و دانشجویان ما وارد عرصه کار شدند.
در برخی کشورها ویژگیهای جسمی و روحی زنان نادیده گرفته میشود و آنها در مشاغلی که تناسب چندانی با این ویژگیها ندارد، به کار گرفته میشوند. البته، در کشوری مثل ژاپن اگرچه پلیس زن در کارهای دیگر هم شرکت میکند، اما برای مسایل مربوط به زنان و کودکان حتماً باید پلیس زن حضور داشته باشد. چون زنان پلیس به دلیل ویژگیهای روحی خود بهتر میتوانند با یک زن یا کودک آسیبدیده مواجه شوند و نیازهای انتظامی او را رفع کنند.
رضایت محضری همسر و پدر برای پلیس شدن زنان لازم است
- مسئله ازدواج و توازن بین نقشهای خانوادگی و شغلی زنان در کشور ما چگونه است؟
در هر شغلی چه برای زنان چه برای مردان اگر فرد نتواند مدیریت کند و بین نقشهای متعدد تفکیک داشته باشد، دچار مشکل میشود. زنان پلیس با رضایت خانوادههایشان وارد این کار میشوند. اگر همسر داشته باشند، باید رضایت محضری همسر و اگر مجرد هستند، باید رضایت محضری پدرشان را بیاورند.
تمهیدات دیگری نیز برای زنان پلیس اندیشیده شده که در زندگی خانوادگی دچار مشکل نشوند. مثلاً خانم هر جا که همسرش باشد باید همانجا خدمت کند، اما هنگام تقسیم پلیس مرد کاری ندارند که این آقا ساکن کدام استان است، بلکه براساس نیازی که استانها دارند، نیروهای مرد تقسیم میشوند. این مورد برای زنان هم میتوانست پیش بیاید، اما چنین چیزی وجود ندارد. درواقع، هم گزینش و هم بهکارگیری پلیس زن به صورت بومی انجام میشود.
تسهیلات نیروی انتظامی برای پلیس زنی که مادر میشود/ بسیاری از ازدواجهای ما درونسازمانی هستند
از سوی دیگر، مردی که با یک زن پلیس ازدواج میکند باید بداند که این خانم چه وظایفی دارد. در این راستا، بسیاری از ازدواجهای ما درونسازمانی هستند؛ یعنی موارد بسیاری وجود دارد که مردان پلیس میگویند من یک خانم پلیس میخواهم؛ چون بهتر میتوانند یکدیگر را درک کنند. بعد هم که ازدواج میکنند، اگر بچه داشته باشند، نیروی انتظامی امکانات بسیار خوبی برای آنها در نظر گرفته است. مثلاً الان ما 10 ماه مرخصی زایمان داریم؛ درحالیکه در سازمانهای دیگر هنوز بین 6 ماه و 9 ماه مرخصی زایمان مشکل وجود دارد؛ یعنی یک ماه تشویقی به زنان پلیس داده میشود. حتی به مردان هم وقتی بچهشان به دنیا میآید، دو هفته مرخصی تشویقی میدهند که نزد همسرشان بماند و از او مراقبت کنند.
امکان دیگری که برای زنان در نظر گرفته شده، این است که در طول بارداری اگر خانم شغل خاص انتظامی داشته باشد که ممکن است برای او مشکلزا باشد، شغل او را تغییر میدهند، مثلاً شغل اداری به او میدهند که آسیب نبیند. علاوه بر فراهمبودن مهدکودک هم تا 2 سال روزی یک ساعت مرخصی شیردهی به زنان داده میشود. بهطورکلی، امکاناتی برای زنان در نظر گرفته میشود که در تربیت فرزند خود دچار مشکل نشوند. در دوره تحصیل دانشجویان با برگزاری کارگاهها و سخنرانیها، برنامهریزی زندگی را به آنها آموزش میدهیم تا بتوانند بین نقشهای زندگی خود تفکیک انجام دهند و بین کار و نقش خانوادگی آنها تناقضی بهوجود نیاید.
امتیاز دیگری که برای زنان ناجا در راستای تحکیم خانواده در نظر گرفته شده، این است که خانمهایی که بچه – حتی بچههای دبیرستانی - دارند، تقلیل خدمتی دو ساعت در روز دارند. مثلاٌ خانمها پنجشنبهها نباید سرکار بیایند، اما اگر کسی پنجشنبه سرکار بیاید میتواند روزی دو ساعت تقلیل خدمتی داشته باشد تا بتواند بیشتر به خانواده برسد. استقبال خیلی خوبی هم برای ازدواج با زنان پلیس میشود و خواستگاران متعددی دارند که میتوانند با دست باز انتخاب کنند و وضعیت شغلی خود را تشریح کنند که مثلاً ممکن است یک وقتی آمادهباش بخورند یا شرایط شغلی خاصی داشته باشند.
رضایت بالای خانمها از وجود پلیس زن
- نگاه جامعه نسبت به پلیس زن چگونه است؟ اطلاعات مدونی راجع به این مسئله وجود دارد؟
تحقیقات جسته و گریختهای دراینباره انجام شده است. مثلاً برخی از زنانی که در این دانشکده درس خواندهاند پایاننامههایشان را درباره این موضوع گرفتهاند. خود من هم در همین زمینه تحقیق انجام دادهام که البته این تحقیق مربوط به چند سال قبل است. در این تحقیق از خانوادههای تهرانی میپرسیدیم ضرورت وجود پلیس زن در چه مشاغلی است و اگر به پلیس زن مراجعه کردهاید، تا چه اندازه از فعالیت آنها رضایت داشتهاید؟ اظهار رضایت از طرف زنان بسیار بالا بود و میگفتند ما در صورت حضور پلیس زن با آرامش و راحتی میتوانیم مسایل و مشکلاتمان را بیان کنیم؛ چون با همجنس خودمان بهتر میتوانیم رابطه برقرار کنیم. قبلاً ممکن بود اگر برای خانمی مشکل پیش میآمد، برای حفظ آبروی خودش به پلیس مراجعه نکند، اما الان وقتی میتواند با پلیس خانم صحبت کند، راحتتر مراجعه میکند.
در این تحقیق مروری هم بر مشاغلی که نیروی انتظامی برای زنان در نظر گرفته و تقاضایی که مردم داشتند انجام دادیم که نتایج جالبی داشت. مثلاً 90 درصد پاسخگویان ما معتقد بودند در مبارزه با مفاسد اجتماعی زنان باید زنان پلیس ورود داشته باشند. در حوزه نگهبانی از مرزها 12 درصد از مردم معتقد بودند اشکالی ندارد خانم پلیس در این بخش هم حضور داشته باشد که این مسئله نشانگر هماهنگی بین دیدگاه مردم و مسئولان است.
در حدود 60 درصد از وظایف ناجا لازم است پلیس زن حضور داشته باشد
در بررسی کل وظایف ناجا متوجه شدیم در حدود 60 درصد از وظایف ناجا لازم است پلیس زن حضور داشته باشد. مثلاً در اجلاس زنان کشورهای اسلامی که در ایران برگزار شد، خانمهای پلیس ما محافظ شخصیتهای زن بودند. 87 درصد از پاسخگویان معتقد بودند در بازرسی از مکانهای زنانه و 92 درصد معتقد بودند در صحنههای جرم زنانه باید پلیس زن حضور داشته باشد، اما در برخی از مشاغل نیروی انتظامی مانند کنترل مرزها یا موارد مربوط به اجرای قوانین و مقررات اجرای وظیفه عمومی (سربازی) یا جمعآوری سلاحهای غیرمجاز ضرورتی ندارد که پلیس زن وارد شود.
برخی از مشاغل هم بین زنان و مردان مشترک است و هر دو میتوانند در این شغل فعالیت کنند؛ مثلاً در امور پلیس بینالملل لازم است جاهایی که زنان حضور دارند، حتما پلیس خانم ما هم باشد یا در حوزه امدادرسانی به مردم در سوانح این ضرورت احساس میشود. با این وجود، تحقیق جدیدی اخیراً انجام نشده است که بتوان به آن استناد کرد.
(در همین زمینه: عملکرد کلانتریهای زنان در ایران و جهان/ خدمات ارایهشده در تنها کلانتری زنان ایران)
برخی فیلمها تصویری غیر واقعی از پلیس زن ارائه میدهند
- در فیلمهای سینمایی و سریالهای تلویزیونی حضور زنان پلیس را میبینیم. چقدر این بازنمایی از پلیس زن در رسانهها منطبق بر واقعیت است؟
ما خودمان منتقد این فیلمها هستیم. در برخی موارد تصویری که از پلیس زن نمایش میدهند، کاملاً مغایر با واقعیت است. مثلاً بازجویی از یک مرد توسط یک خانم پلیس یا بالا رفتن پلیس زن از دیوار و تنهایی به مأموریت رفتن به باغی که معلوم نیست چه کسانی آنجا هستند، نه در دستورالعملهای ما هست نه در واقعیت صورت میگیرد، اما برخی از کارگردانها برای جذب مخاطب این کارها را انجام میدهند. ما به برخی از مواردی که در این فیلمها هست، اعتراض داریم و اعتراضمان را هم معمولاً بیان میکنیم. البته، اخیراً انطباق فیلمها با واقعیتها بیشتر شده است.
در پایان، اگر نکتهای باقیمانده است، بفرمایید.
امروزه، زنان وارد عرصههای اجتماعی شدهاند و در برخی از مشاغل مانند فعالیتهای اقتصادی که قبلاً مردانه محسوب میشد، اشتغال پیدا کردهاند. بهتبع همین افزایش حضور زنان، گاهی میبینیم در برخی از جرایم پای زنان هم به میان کشیده شده است که این مسئله ضرورت حضور پلیس زن را در جامعه بیشتر نشان میدهد. تا به حال انعکاسهای خوبی از فعالیت پلیس زن دیده شده و امیدواریم این روند در آینده هم تداوم پیدا کند.